Bệnh tay chân miệng (HFMD – Hand, Foot, and Mouth Disease) là một bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh không chỉ gây viêm nhiễm da và niêm mạc thông thường mà có thể biến chứng viêm não, viêm cơ tim, phù phổi cấp, thậm chí đe dọa đến tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nhận biết sớm dấu hiệu của bệnh và biết cách chăm sóc trẻ tại nhà là cần thiết, giúp trẻ chóng hồi phục và phòng biến chứng.
Dấu hiệu cho thấy bệnh tay chân miệng ở trẻ
Bệnh tay chân miệng (HFMD – Hand, Foot, and Mouth Disease) là một bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh do các loại virus, chủ yếu là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 gây ra. Bệnh tay chân miệng thường lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với dịch cơ thể của người nhiễm bệnh, như nước bọt, mụn nước, hoặc phân.
Bệnh tay chân miệng ở trẻ thường có thời gian ủ bệnh từ 3 đến 7 ngày, tính từ thời điểm trẻ nhiễm virus cho đến khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Trong giai đoạn khởi phát, trẻ có thể bị sốt nhẹ hoặc sốt cao kèm theo triệu chứng đau họng, mệt mỏi và biếng ăn.
Sau khoảng 1 đến 2 ngày, các vết loét đau có thể xuất hiện trong miệng, họng, đồng thời mụn nước có thể nổi lên ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, miệng, lưỡi, bên trong má và đôi khi ở vùng mông, đặc biệt là khi trẻ bị tiêu chảy. Mặc dù mụn nước hiếm khi gây ngứa ở trẻ em, nhưng lại có thể gây khó chịu nhiều hơn ở người lớn. Thông thường, các vết loét và mụn nước sẽ tự biến mất sau khoảng một tuần hoặc lâu hơn. Bệnh tay chân miệng thường có diễn biến nhẹ, với sốt kéo dài trong vài ngày và triệu chứng không quá nghiêm trọng.
Tuy nhiên, nếu trẻ xuất hiện dấu hiệu mất nước do đau miệng không thể uống nước, hoặc các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bác sĩ để được thăm khám và xử lý kịp thời.
Chăm sóc trẻ tay chân miệng tại nhà
Cha mẹ nên lưu lại cách chăm sóc trẻ mắc bệnh tay chân miệng tại nhà:
- Theo dõi triệu chứng: Cha mẹ cần theo dõi các triệu chứng của trẻ bao gồm nhiệt độ cơ thể, tình trạng ăn uống và sự xuất hiện của các mụn nước hoặc vết loét. Nếu trẻ có biểu hiện sốt cao, đau miệng hoặc khó khăn trong việc uống nước, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Giữ vệ sinh: Vệ sinh tay cho trẻ thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để ngăn ngừa lây lan virus. Ngoài ra, cần giữ cho không gian sống của trẻ sạch sẽ, đặc biệt là các vật dụng, đồ chơi mà trẻ hay chạm vào.
- Cung cấp đủ nước: Đảm bảo cho trẻ cung cấp đủ nước để tránh tình trạng mất nước, nhất là khi trẻ bị đau miệng và không muốn uống. Có thể cho trẻ uống nước ấm, nước trái cây hoặc nước điện giải để giữ cho cơ thể luôn đủ nước.
- Thực phẩm dễ nuốt: Chế biến các món ăn dễ nuốt, không gây kích thích cho vết loét trong miệng trẻ. Tránh các loại thực phẩm cứng, chua, cay hoặc quá nóng. Nên ưu tiên các món như súp, cháo hoặc yogurt.
- Giảm đau và sốt: Nếu trẻ bị sốt hoặc đau, có thể sử dụng thuốc hạ sốt và giảm đau như paracetamol theo chỉ định của bác sĩ. Lưu ý tránh sử dụng aspirin cho trẻ em.
- Tạo không gian thoải mái: Đảm bảo cho trẻ có không gian nghỉ ngơi yên tĩnh và thoải mái. Khuyến khích trẻ nghỉ ngơi nhiều để cơ thể hồi phục.
- Theo dõi dấu hiệu nguy hiểm: Nếu trẻ xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như mất nước, khó thở hoặc các dấu hiệu thần kinh như co giật, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.
- Ngăn ngừa lây lan: Không để trẻ tiếp xúc với các trẻ khác và tránh đưa trẻ đến những nơi đông người cho đến khi trẻ hoàn toàn khỏi bệnh.
Bệnh tay chân miệng có khả năng lây lan cao, vì vậy để phòng ngừa cho trẻ, cả cha mẹ và người chăm sóc cũng cần tăng cường hệ miễn dịch. Một trong những cách hiệu quả để nâng cao sức đề kháng và phòng chống bệnh do virus, vi khuẩn gây ra là sử dụng viên uống thảo dược. Các loại thảo dược như Xuyên tâm liên, cao Thanh hao hoa vàng, bột Đinh hương, cao Hoa hòe, cao Diếp cá, Gừng, Mã đề, Kế sữa và Đông trùng hạ thảo có thể được tìm thấy trong một loại viên uống, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh do virus và vi khuẩn, đồng thời hỗ trợ làm giảm số lượng virus trong cơ thể.
Nhờ vào tác dụng hiệp đồng của các dược liệu, bao gồm hỗn hợp Xuyên tâm liên, Thanh hao hoa vàng và Đinh hương được bào chế dưới dạng hạt có kích thước nanomet, những thành phần này có khả năng ức chế mạnh mẽ virus. Khi kết hợp với các thành phần khác như Diếp cá, Gừng, Hoa Hòe, Mã đề, Hoàng cầm, Kế sữa và Đông trùng hạ thảo sẽ giúp cải thiện và giảm nhẹ các bệnh do virus gây ra, đặc biệt là những virus có hệ gen ARN.
Người lớn và trẻ em từ 3 tuổi trở lên có thể sử dụng viên uống này như một biện pháp để tăng cường đề kháng và phòng ngừa bệnh. Nếu mắc bệnh tay chân miệng, viên uống cũng hỗ trợ rút ngắn thời gian điều trị và giúp hồi phục nhanh chóng.
Chăm sóc trẻ mắc bệnh tay chân miệng tại nhà cần sự kiên nhẫn và chú ý, cha mẹ nên luôn theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ để có những can thiệp kịp thời nếu cần thiết.
